Dit moet je weten over insecten in je tuin en waarom ze nuttig zijn

11 november 2020
2,5 min leestijd

Insecten in de tuin, sommige ervan zijn super nuttig terwijl andere veel schade aan kunnen richten. In Nederland komen meer dan 14.000 verschillende insecten voor.

Insecten in je tuin zijn nuttig omdat:

  • Ze zorgen voor een vruchtbare grond, dit is goed voor je planten
  • Ze brengen evenwicht aan in je tuin (door bijvoorbeeld andere schadelijke insecten te eten
  • Ze bestuiven je planten
  • Ze zijn voedsel voor vogels

Wanneer je meer wil weten over het nut van insecten in je tuin raden we je aan om nog verder te lezen. Verder bespreken we hoe je een insectenvriendelijke tuin kan maken, de bekendste insecten die schade aanrichten aan je tuin en dat het per seizoen verschilt welke insecten te vinden zijn in je tuin. Tot slot behandelen we hoe je insecten kan herkennen en wat er gebeurd als er geen insecten meer zouden zijn. 

Wat is het nut van insecten in je tuin

Zoals je al hebt gelezen zijn insecten erg belangrijk in je tuin. Zonder insecten zou zelfs ons hele ecosysteem in elkaar vallen. Hieronder staat in meer detail beschreven waarom insecten nuttig zijn voor je tuin. 

Insecten zorgen voor een vruchtbare bodem
Een belangrijke onderdeel voor een vruchtbare grond is zuurstof. Insecten zorgen ervoor dat er genoeg zuurstof in de grond blijft. Daarnaast breken nutteloos dood materiaal af wat in de grond zit. Alhoewel regenwormen geen echte insecten zijn kan je bodem niet zonder ze. Ze zorgen voor beluchting, hun afval maakt de grond rijker en ze ruimen alles op wat niet in de grond thuishoort. 

Ze brengen evenwicht aan in je tuin
Insecten eten insecten en dit is een groot voordeel voor je tuin. Zo zijn er veel insecten die jouw planten en bloemen nodig hebben om te kunnen leven. Zonder de insecten die deze insecten eten zullen vele planten snel worden aangetast en worden opgegeten. Een van de meest belangrijke insecten in je tuin zijn is het geliefde lieveheersbeestje. Lieveheersbeestjes eten gemiddeld op een dag 50 a 60 bladluizen en kunnen in hun hele leven er wel 5000 van eten.  

Ze bestuiven je planten
Er zijn veel planten die niet zullen overleven als ze niet bestuift worden door insecten. Bestuiving zorgt namelijk voor de voortplanting van planten. Een insect draagt stuifmeelkorrels over (waar mannenlijke geslachtscellen of spermakernen worden gevormd) uit helmhokjes van de meeldraad naar de stempel van de stamper. Niet alleen bijen en hommels zorgen voor dit proces. Andere insecten die dit ook veel doen zijn: 

  • Kevers
  • Dag- en nachtvlinders
  • Zweefvliegen 
  • Wantsen

Ze zijn voedsel voor vogels
Veel vogels zijn afhankelijk van insecten. Vele insecten zijn namelijk een voedzame bron van eiwitten. Je denkt misschien ‘dan eet een vogel toch iets anders’ maar zo zit het helaas niet. Er zijn namelijk vogels die enkel alleen insecten eten. Wanneer de populatie van insecten afneemt kan dit een slecht gevolg hebben voor vele vogelsoorten. 

Zo maak je een insectenvriendelijke tuin

Nu je weet dat insecten belangrijk zijn voor je tuin wil je ze natuurlijk graag in je tuin hebben. Gelukkig zijn er allerlei verschillende manieren om insecten naar je tuin toe te trekken. Lees snel verder om erachter te komen welke manieren dit zijn.

Insectenhotel
Een insectenhotel is door mensen verzonnen om insecten die het moeilijk hebben een handje te helpen. Je ziet insectenhotels veel in ecologische tuinen, heemtuinen en milieueducatiecentra. Verschillende soorten insecten gebruiken een insectenhotel om bijvoorbeeld uit te rusten, overwinteren, te schuilen of om te broeden. 

Insecenthotels kan je bij veel tuinwebshops kopen maar nog leuker is het om er zelf een te maken. Het mooie is dat je dit kan doen met vele verschillende gratis materialen. Denk bijvoorbeeld aan een stapel van dode takken, holle takken, bamboe en riet én een stapel van oude plankjes en bakstenen.

Planten
Naast insectenhotels zijn er ook veel planten die je tuin insectvriendelijk maken. Hieronder vind je een overzicht met planten die insecten

  • Lavendel
  • Lupine
  • Kogeldistel
  • Sierui
  • Vlinderstruik
  • Hortensia en klimhortensia
  • Sneeuwklokje
  • Kamille
  • Herfstaster
  • Gipskruid

Vijver
Het water in je vijver trekt verschillende insecten aan. Voornamelijk muggen komen op je vijver af aangezien ze het water gebruiken om hun eitjes in te leggen. Je zit natuurlijk niet graag te wachten op muggen. Het voordeel van de muggen is echter dat deze libelle’s aantrekken aangezien zij deze eten. Andere insecten die worden aangetrokken door de vijver zijn:

  • Waterkevers
  • Schaatsenrijders
  • Waterspin
  • Watermijt
  • Schrijvertjes
  • Bootsmannetje

Geen chemische bestrijdingsmiddelen
Veel mensen gebruiken chemische bestrijdingsmiddelen om af te komen van insecten die de planten opeten en aantasten. Het nadeel van deze middelen is echter dat ook de ‘goede’ insecten hier last van hebben. Door chemische bestrijdingsmiddelen te gebruiken verstoor je het ecosysteem. 

Insecten die schadelijk zijn voor je tuin

Veel insecten zijn helaas schadelijk voor je tuin. Dit komt omdat ze planten opeten of ziek kunnen maken. De schadelijke insecten die hieronder genoemd worden komen het meeste voor in Nederlandse tuinen.

Bladluis
De bladluis komt vaak in grote getalen dit komt omdat een vrouwtje zichzelf snel en gemakkelijk kan klonen. De grote hoeveelheid van bladluizen zorgt ervoor dat ze schadelijk zijn voor je tuin. Doordat ze met velen zijn kunnen ze snel veel schade aanrichten. Een bladluis drinkt het sap uit je planten met als gevolg dat de plant uiteindelijk dood gaat. Op den duur krijgen de bladluizen vleugels waardoor ze makkelijk naar andere planten kunnen overvliegen.

Hoe herken je bladluis
Bladluizen zijn er in verschillende kleuren: groen, paars, geel, rood, zwart en wit. Ze zitten vaak in grote getalen aan de onderkant van de bladeren van een plant. Door sommige bladluizen verkleurd en vervormd het blad.  

Zo bestrijd je bladluis
Het is belangrijk dat je snel actie onderneemd als je merkt dat je planten worden opgegeten door bladluizen. Zorg voor behoud van lieveheersbeestjes en gaasvliegen. Deze insecten eten namelijk graag bladluis en doen het werk dus graag voor je. Je kan bij tuincentra zelfs larven van kopen van lieveheersbeestjes. Op deze manier bouw je als het ware een legertje die het opnemen tegen de bladluizen. 

Je kan er ook voor kiezen om met een harde straal je planten te besproeien. Deze methode werkt helaas niet voor elke planten omdat ze hierdoor beschadigd kunnen raken. 

Buxusmot
De buxusmot heeft de laatste jaren flink huisgehouden in de Nederlandse tuinen. Ze zijn waarschijnlijk jaren geleden meegekomen bij de import van buxusplanten. Je hebt vast al eens toen je langs tuinen liep een buxus gezien die helemaal leeg is gegeten door de buxusmotten. 

Hoe herken je buxusmot
Deze mot is een vlindersoort uit de familie grasmotten en is 3 a 4 cm groot. De mot is zwart wit van kleur (een zwarte rand om de vleugel met een witte kern). De rupsen leven in kleine groepjes en hebben een zwarte kop en een fel geel/groen lichaam met daarop witte/zwarte banden, zwarte stippen en stekelachtige haren.

Zo bestrijd je buxesmot
De larven van de buxusmot kan je bestrijden met aaltjes. Je kunt deze beestjes over de buxus spuiten bij een dagtemperatuur van 14 graden. De aaltjes moeten direct op de larve gespoten worden anders werkt het niet. Omdat je met een keer spuiten niet alle larven raakt moet je dit proces meerdere keren herhalen.

Kevers
Gelukkig zijn niet alle kevers slecht voor je tuin. We hebben het namelijk met name over de Appelsplintkevers, Bladsnuitkevers en perenkopkevers. Deze kevers eten namelijk de bladeren op van je planten en bloemen. Een extra nadeel is dat ze vaak verspreid zitten door je hele tuin.

Hoe herken je deze kevers
Deze kleine kevertjes zijn tussen de 1 mm en 10 mm lang en hebben verschillende bruine/groene kleuren. De meeste van deze kevers zal je tussen begin april en eind mei actief bezig zien in je tuin. 

Zo bestrijd je deze kevers
Net als bij de buxusmot kan je de kevers bestrijden met aaltjes. Je kan in dit geval ook de aaltjes op de grond uitzetten. De aaltjes zoeken de larven van de kevers op en dringen binnen. Hier scheiden ze een bacterie uit die de larve dood. In de larve groeien vervolgens nieuwe aaltjes die weer opzoek gaan naar nieuwe larve. 

Zorg er ook voor dat je tuin vogelvriendelijk is. Vogels eten namelijk graag deze kevers op. Naast vogels eten ook de spinnen deze kevers graag, laat spinnenwebben dus zeker hangen!

Rupsen
Rupsen zijn grote eters en kunnen in grote getalen flinke delen van je tuin kapot maken als je er niets tegen doet. Ze eten planten, bloemen, groene en fruit. 

Zo herken je rupsen
Er zijn veel verschillende rupsen en de meeste herken je aan grote (nep) ogen op de kop en fel gekleurde (nep)voelsprieten. Het lichaam van de rups bestaat uit verschillende bollige segmenten die aan elkaar zitten. Rupsen verschillen echter ook in kleur, lengte, dikte en beharing. 

Zo bestrijd je rupsen
Rupsen bestrijden is een lastige klus. Je kan ervoor kiezen om planten en bloemen af te dekken met een net of vliesdoek. Hiermee voorkom je dat vlinders eitjes tussen de planten en bloemen kunnen leggen. 

Let op!

Vooral jonge planten zijn geliefd bij rupsen.

Zorg voor een vogelvriendelijke tuin, vogels zijn namelijk dol op rupsen. Benieuwd hoe je een vogelvriendelijke tuin maakt? Lees dan eens onze blog Een vogelvriendelijke tuin? Hier moet je rekening mee houden. 

Tot slot kan je sterk ruikende planten in je tuin plaatsen zoals salie en bieslook. Rupsen vinden deze geuren stinken en blijven er het liefst zo ver mogelijk vandaan.

Tip

Plaats bieslook en salie bij een plant die is aangetast zodat deze weer kan herstellen.

Wat als er geen insecten meer zijn?

Helaas gaat het steeds slechter met veel insecten. Insecten zijn belangrijk voor ons ecosysteem omdat vele onderaan de voedselketen staan. Het gaat onder andere slecht met de bijen en andere insecten die planten bestuiven. Bestuiving is onder andere belangrijk voor groente en fruit. Wanneer deze belangrijke klus niet meer gedaan wordt betekend dit op den duur het einde van vele soorten groente en fruit. Sommige zullen blijven bestaan maar niet zoals wij die kennen. Tomaten zullen kleiner worden, aardbeien zullen niet de vorm hebben die we kennen. 

Er zijn genoeg gewassen die bestuift worden door de wind zoals granen, tarwe en gerst. Echter is dit niet een heel voedselrijk dieet voor ons en hierdoor zullen mensen minder belangrijke voedingsstoffen binnen krijgen. 

Het allerbelangrijkste is echter dat insecten voedingsstoffen van dode planten en dieren terug naar de bodem brengen. Hierdoor blijft de bodem vruchtbaar. Als dit proces stopt zal de bodem niet meer vruchtbaar zijn waardoor er geen gewassen meer groeien op de aarde. Als dit gebeurd zal de mensheid afhankelijk zijn van voeding uit de zee. Nog meer redenen dus om een insectvriendelijke tuin te maken.

Insecten in de tuin herkennen

Meer dan 14.000 insecten zijn er in Nederland. Deze allemaal herkennen gaat ons nooit lukken. Je zult merken dat hoe meer je in de tuin werkt hoe sneller en gemakkelijker je insecten gaat herkennen. Wanneer wij een insect niet herkennen raadplegen we vaak Google. Door op Google te beschrijven hoe het insect eruit ziet en op welke plant die zit lukt het vaak om het beestje te vinden. Er zijn ook veel mooie boeken aan insecten toegewijd. Zo heb je het boek Encyclopedia of Insects met meer dan 1100 pagina’s en 1000 foto’s, illustraties en tabellen of het handige boek Insectengids van de ANWB met meer dan 1500 afbeeldingen. 

Verschil in seizoenen

Het is vast wel eens opgevallen dat je bepaalde insecten alleen maar in de lente of zomer tegenkomt en weer verdwijnen als het kouder wordt. Het verschilt per seizoen welke insecten er in en rondom de tuin te vinden zijn. Sommige insecten zul je het hele jaar kunnen treffen zoals vlooien. Het is handig om te weten wanneer je welke insecten kunt verwachten. Als je een insectenvriendelijke tuin wil moet je rekening houden met welke planten je plaatst en in welk seizoen deze bloeien. Wil je bijen en hommels een handje helpen dan hebben ze niets aan een tuin waarin geen bloemen staan die niet in de lente en zomer bloeien. Ook is het bijvoorbeeld handig dat je weet wanneer je weer meer slechte kevertjes kan verwachten in de tuin. Op deze manier kan je al snel beginnen met de bestrijding en kapotte planten beperken/voorkomen. 

Na het lezen van deze blog hopen we dat je jouw tuin insectvriendelijk gaat maken of was hij dit al? Gelukkig weet je nu ook hoe je de meest voorkomende ‘slechte’ insecten kunt bestrijden. Doe dit het liefst met natuurlijke middelen zoals aaltjes, door het aantrekken van vogels in de tuin of door een net te spannen over je planten. Persoonlijk zijn wij tegen het gebruik van chemische middelen omdat dit slecht voor het milieu en je tuin is. Veel succes.

Geschreven door

Erick

Ik ben een echt buitenmens en doe niets liever dan heerlijk in de tuin bezig zijn. Daarnaast is schrijven een grote hobby van mij. Deze twee kan ik perfect combineren door middel van deze blog. Op deze manier probeer ik mijn kennis en enthousiasme over tuinieren over te kunnen brengen op anderen.

Meer over

Lees ook onze andere artikelen